دانهی چیا (Salvia hispanica)
2021/06/30
ارسال شده توسط aida jalili
16.18k بازدید
- چیا، گیاهی علفی و یکساله از جنس مریمگلی (Salvia) و از تیرۀ نعناعیان (Lamiaceae) با نام علمی (Salvia hispanica) بوده و در زمرهی مهمترین گونههای زراعی جنس Salvia قرار دارد.
- موطن آن مکزیک جنوبی و گواتمالای شمالی است و اخیراً به صورت صنعتی در کشورهای آرژانتین، مکزیک، استرالیا، هند، شیلی، بولیوی، اکوادور، نیکاراگوئه و پاراگوئه جهت استفاده در صنایع غذایی و دارویی، تولید میشود.
- این گیاه با اسامی متداول چیا، چیای مکزیکی و چیای سیاه شناخته میشود.
- قدمت استفاده از دانههای چیا در غذای بشر، به حدود ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد برمیگردد.
- امروزه از آرد، دانه، موسیلاژ و روغن چیا به طور گسترده در صنایع غذایی استفاده میشود.
- امروزه دانههای چیا به عنوان غذای فراسودمند (Functional food) و (Super food) به خوبی شناخته شدهاند.
- دانههای این گیاه سرشار از پروتئین، روغن، فیبرهای رژیمی، ویتامین ب، مواد معدنی مثل: کلسیم، منیزیم، آهن، منگنز، فسفر، روی و آنتیاکسیدانهای طبیعی بوده و در حفظ سلامت بدن نقش دارند.
- علاوه بر این، دانهی چیا منبع خوبی از نیاسین، ویتامین A و C میباشد.
- روغن دانهی چیا، غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ است.
- این دانهها همچنین حاوی غلظتهای قابل توجهی از آنتیاکسیدانهای طبیعی مانند توکوفرولها، فیتوسترولها، کاروتنوئیدها و ترکیبات فنولی شامل کلروژنیکاسید، کافئیکاسید، میریستین، کوئرستین و کامفرول میباشند.
- دانهی چیا حاوی مقادیر زیادی از فیتوسترولها بوده که به پیشگیری از بیماریهای قلبی–عروقی کمک کرده و دارای اثرات ضدسرطانی، آنتیاکسیدانی، باکتریکشی و ضدقارچی نیز میباشد.
- ترکیبات دانهی چیا وابسته به نوع منطقهای است، که در آن رشد کرده است.
- دانهی چیا فاقد گلوتن بوده. بنابراین محصولاتی که با چیا تهیه میشوند، میتوانند توسط مبتلایان به بیماری سلیاک مصرف شوند.
- کامفرولها به عنوان یکی از اجزای تشکیل دهندهی دانهی چیا، پتانسیل تجاری فوقالعادهای را برای این دانه به ارمغان آوردهاند. (کامفرول یکی از آنتیاکسیدانهای مطرح، در سطح بیولوژیک بوده و به دلیل داشتن این خاصیت قادر است تا به عنوان دارویی موثر جهت مبارزه با برخی سرطانها بهکار رود. در ضمن این مولکول در جلوگیری از زیانهای ناشی از اکسید شدگی در سلولها، چربیها و DNA موثر است. از بستهشدن شریانها جلوگیری نموده و مانع از اکسایش غلظت کم لیپوپروتئین و تشکیل آن در خون میشود.)
- ﻣﺸﺎﻫﺪه شده است ﮐﻪ روﻏﻦ ﭼﯿﺎ ﺣﺎوي ﺑﯿﺶ از ۸۰ درصد اﺳﯿﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺿﺮوري بوده ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺷﺎﻣﻞ اﺳﯿﺪ آﻟﻔﺎ-ﻟﯿﻨﻮﻟﻨﯿﮏ و اﺳﯿﺪ ﻟﯿﻨﻮﻟﺌﯿﮏ (ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ۳ ﺑﻪ ۱) ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ.
- ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ روﻏﻦ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه ﺗﺎ درﺟﻪ ﺣﺮارت ۳۰۰ درجهی ﺳﺎﻧﺘﯽ ﮔﺮاد ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺟﺰﺋﯽ، ﭘﺎﯾﺪار ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه و در نتیجه از اﯾﻦ روﻏﻦ ﻣﯽﺗﻮان ﺟﻬﺖ ﺳﺮخﮐﺮدن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد.
- از مهمترین کاربردهای این دانه، استفاده از آن به عنوان مکمل تغذیهای میباشد.
تهیه و تنظیم: آیدا جلیلی
منابع:
۱) ارزيابي شیمیايي روغن استخراج شده از سه نمونه دانۀ چیا/ نویسندگان: یاسمن ایمانی مطلق، مریم قراچورلو/ انتشار: ۱۳۹۷
۲) مروری بر گیاهشناسی، ترکیبات تغذیهای و اهمیت دانۀ چیا/ نویسندگان: مریم چهاردولی، سیمین اسداللهی، بیژن خورشیدپور/ انتشار:۱۳۹۶
۳) بررسی مولفههای رشد، عملکرد و ترکیبات اسید چرب دو واریته گیاه فراسودمند چیا در زمانهای مختلف کاشت/ نویسندگان: باقر کهزادی، جواد هادیان، مژده اسدی، علیرضا شفیعی زرگر، منصور قربانپور/ انتشار: ۱۳۹۶
۴) محاسبه و بررسی طیفهای NMR کامفرول و مقایسهی آنها با نتایج تجربی / نویسندگان : ایده مفرح، علیاکبر سالاری، الهام مفرح / سال انتشار: ۱۳۸۶
دیدگاهتان را بنویسید