قندهای رژیمی (مصنوعی)
- امروزه ﭼﺎﻗﯽ، ﻣﺸﮑلی اﺳﺎﺳﯽ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن بوده و ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎ، ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻧﮕﺮان افزایش وزن و ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺛﺮ آن ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺘﯽ میباشند. ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ، ﺑﯿﺸﺘﺮ اﻓﺮاد ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ وزن ﺗﻼش ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ انجام میدهند.
- اﻣﺮوزه ﻫﺪف اﺻﻠﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ دﯾﺎﺑﺖ، ﮐﻨﺘﺮل ﻗﻨﺪ ﺧﻮن اﺳﺖ. افراد دیابتی برای کنترل قند خون، بهتر است از مواد غذایی با اندیس گلایسمیک پایین استفاده کنند زیرا، کربوهیدراتها با اندیس گلایسمیک پایین، قند خود را به طور تدریجی و در مدت طولانی، آزاد و در اختیار بدن قرار میدهند و به این وسیله سبب میشوند تا یک سطح ثابت، یکنواخت و ملایم از انسولین در بدن آزاد شده و قند خون به صورت ناگهانی افزایش نداشته باشد.
- ﺻﻨعت غذا ﺑﺎ اراﺋﻪی ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﺬاﯾﯽ ﺳﺎزﮔﺎر با افراد دیابتی، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﭼﺸﻢﮔﯿﺮي در کنترل قند خون، نقش داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
- اﻣﺮوزه، فرآوردههای غذایی ﻓﺎﻗﺪ ﻗﻨﺪ، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮐﺎﻟﺮي ﮐﻤﺘﺮي ﮐﻪ دارند ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و در صنایع غذایی استفاده از ﺷﯿﺮﯾﻦﮐﻨﻨﺪهﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ ﮐﻪ ﮐﺎﻟﺮي ﮐﻤﯽ دارﻧﺪ، ﺑﻪ ﺟﺎي ﻗﻨﺪ ﺑﺎ ﮐﺎﻟﺮي ﺑﺎﻻ، رواج یافته است.
شیرینکنندههای مصنوعی (شیرینکنندههای غیر مغذی یا شیرینکنندههایی با شدت بالا):
- ﺷﯿﺮﯾﻦﮐﻨﻨﺪه، ﯾﮏ اﻓﺰودﻧﯽ ﻏﺬاﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از اﺛﺮ ﻗﻨﺪ ﺑﺮ ﻃﻌﻢ ﺗﻘﻠﯿﺪ و به همین دلیل، ﺑﻪ آن ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ ﻗﻨﺪ، ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد.
- به دلیل ﮐﯿﻔﯿﺖ، ﺷﺪت ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ و وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ، ﻗﻨﺪ را ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﺑﺎ ﺷﯿﺮﯾﻦﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ نمود. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎ، ﻗﻨﺪﻫﺎي ﻧﺎدر همچون دی-پسیکوز، زایلیتول، تاگاتوز، دی-آلوز، ترهالوز و استویا، ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮐﺎﻟﺮي ﮐﻢ ﻣﻄﻠﻮب ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﯾﻦ ﻗﻨﺪﻫﺎ ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ داشته، اﻣﺎ در بدن اﻧﺴﺎن ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﺰه ﻧشده و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﺎﻟﺮي اﯾﺠﺎد ﻧﻤﯽنمایند.
- تولیدکنندگان محصولات غذایی، علاقهی زیادی به شیرینکنندههای مصنوعی داشته، زیرا این مواد، سبب میشوند تا بتوانند محصولات خود را با عناوینی چون ضد چاقی، رژیمی، بدون قند و امثال اینها تبلیغ و به فروش رسانند.
- از آنجا که قندهای مصنوعی در مقایسه با شیرینکنندههای طبیعی معمولی (مثل: ساکارز، قند اینورت، فروکتوز، شربت فروکتوز و گلوکز، قندالکلها و..) بسیار شیرینتر هستند، برای رسیدن به طعم شیرین مشابه قند معمولی، استفاده از مقدار بسیار اندکی از قند مصنوعی کافی خواهد بود.
- ﺳﺎزﻣﺎن ﻏﺬا و دارو آﻣﺮﯾﮑﺎ آﺳﭙﺎرﺗﺎم، آسه ﺳﻮﻟﻔﺎم – ﮐﺎ، ﻧﺌﻮﺗﺎم، ﺳﯿﮑﻼﻣﺎت، ﺳﺎﺧﺎرﯾﻦ و ﺳﺎﮐﺎراﻟﻮز را ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻮرد ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻗﺮار داده و هر کدام از این قندهای رژیمیADI (ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف روزاﻧﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل / The acceptable daily intake) خاص خودشان را دارا میباشند.
- سازمانهای مربوطه همچون JECFA با بررسی بحثهای Toxicology، ADI را مشخص مینمایند.
خطرات استفاده از قند یا شیرین کنندههای مصنوعی:
۱) عدم اتفاق نظر سازمانهای نظارتی در خصوص بیخطر بودن قندهای مصنوعی: این حقیقت که مصرف برخی از قندهای مصنوعی در گروهی از کشورها مجاز ولی در سایر کشورها غیر مجاز است، نشان میدهد در خصوص خطرات استفاده از قندهای مصنوعی اتفاق نظر وجود ندارد.
۲) بیماریهای مرتبط با مصرف قندهای مصنوعی: پژوهشگران به ارتباط میان مصرف این مواد و احتمال ابتلا به بیماریهای مختلفی از جمله بیماریهای کلیوی مزمن، دیابت نوع ۲، اختلالات متابولیک (سوخت و سازی)، و بیماریهای عصبی پی بردهاند.
۳) ورود مواد شیمیایی به بدن: مصرف این محصولات باعث بروز مشکلات دیگری، از جمله ورود مواد شیمیایی (زیرا این ترکیبات مصنوعی و ساخت دست بشر میباشند) به بدن میشود.
۴) افزایش ولع مصرف قند: قندهای مصنوعی نمیتوانند، تمایل مغز انسان را برای مصرف شیرینیهای طبیعی و پرکالری به طور کامل ارضا نمایند.
۵) خطر برای زنان باردار: مصرف قندهای مصنوعی در دوران بارداری ممکن است بر رشد جنین و افزایش خطر ابتلا به سرطان در مادر تاثیرگذار باشد. مطالعهی دیگری که در دانمارک به عمل آمد، نشان داد مصرف مرتب نوشیدنیهای حاوی قندهای مصنوعی به طور روزانه، ممکن است مادران باردار را در معرض خطر زایمان زودرس قرار دهد.
۶) خطر برای کودکان: نتایج برخی از مطالعات، به اثرات منفی و پیامدهای مصرف قند زیاد در رژیم غذایی کودکان و ارتباط بالقوهی آن با احتمال ابتلا به اختلال کمتوجهی – بیشفعالی، اشاره کردهاند.
۷) افزایش وزن: قندهای مصنوعی حاوی کالری نیستند، ولی با مصرف این مواد و حذف قندهای طبیعی از رژیم غذایی، ماده اولیهی ضروری برای رشد و تکثیر میکروارگانیسمهای مفید داخل روده حذف ، هضم و جذب غذا در نتیجهی کاهش تعداد این میکروارگانیسمها دچار مشکل و فرد مبتلا به سوءهاضمه (متابولیسم ناقص) شده، که خود سبب چاقی میشود.
۸) اختلال در متابولیسم (سوخت و ساز): مصرف مکرر قندهای مصنوعی، به خصوص به صورت نوشیدنی، ممکن است به پرخوری و بروز اختلال در متابولیسم (سوخت و ساز) منجر شود.
۹) کاهش قدرت حافظه: یکی دیگر از عوارض جانبی استفاده ازشیرین کنندههای مصنوعی، کاهش قدرت حافظه است. مصرف مرتب قندهای مصنوعی در نوشیدنیها، میتواند به مخچه آسیب رسانده، و به این ترتیب، باعث کاهش قدرت حافظه شود. قندهای مصنوعی ظاهرا دارای خصوصیت نوروتوکسیک بوده و به سلولهای عصبی موجود در مغز حمله میکنند.
۱۰) مشکلات هورمونی: مصرف مرتب قندهای مصنوعی ممکن است اثرات غیر قابل بازگشتی بر هورمون انسولین بگذارند.
جمعبندی:
- لازم به ذکر است که عوارض جانبی استفاده از شیرین کنندههای مصنوعی با میزان مصرف، ارتباط مستقیم داشته و در میزان کم، خود را نشان نداده و مصرفکنندگان نباید نگران مصرف این قندهای رژیمی در میزان معقول باشند.
- مصرف قندهای مصنوعی، قطعا برای سلامت دندانها بهتر میباشد، ضمن این که استفاده از شیرینکنندههای مصنوعی، به بیماران دیابتی کمک مینماید تا کنترل بیشتری در مصرف قند در رژیم غذایی خود داشته باشند و این موارد از ویژگیهای مثبت استفاده از این ترکیبات میباشد.
- مصرف قندهای مصنوعی به عنوان یک شیرینکنندهی کمکالری در قالب بخشی از برنامهی کاهش وزن، احتمالا بیفایده خواهد بود. اگر میخواهید از مصرف قند پرهیز کنید، ولی همچنان ولع خوردن به شیرینی دارید، توصیه میشود از شیرینکنندههای طبیعی مثل عسل، شربت افرا و استویا استفاده نمایید.
تهیه و تنظیم: آیدا جلیلی
منابع:
منابع: مقاله شیرﯾﻦ ﮐﻨﻨﺪهﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ / همایش بینالمللی مطالعات میانرشتهای در صنایع غذایی و علوم تغذیه ایران/ نویسندگان: ﻧﯿﻤﺎ ﻣﺤﻤﺪﻧﮋاد ﺧﯿﺎوي ، ﻣﺤﻤﻮد ﺻﻮﺗﯽ ﺧﯿﺎﺑﺎﻧﯽ، ﺣﺠﺖ اﻗﺒﺎل / انتشار: ۳۰ آبان ۱۳۹۸
www.homeremedyhacks.com / انتشار: Aug 16, 2017
جزوه درس صنایع آشامیدنیها/ استاد بابک غیاثیطرزی/ انتشار: ۱۳۹۹
دیدگاهتان را بنویسید