کریستالیزاسیون و شنی شدن در لاکتوز
لاکتوز آمورف
قند لاکتوز در شکل جامد میتواند به حالت کریستال یا آمورف (بیشکل) باشد.
لاکتور آمورف زمانی تشکیل می شود که محلول بسیار غلیظ لاکتوز خیلی سریع خشک شود (روش افشانهای).
لاکتوز شیشهای بسیار جاذب آب می باشد. این ماده تحت فشار بالا شکل خود را از دست می دهد.
لاکتوز کریستاله
اگر محتوای رطوبت لاکتوز آمورف (بیشکل) به بیش از ۶ درصد افزایش پیدا کند لاکتوز کریستاله تشکیل خواهدشد. (باعث رشد α-منوهیدرات شده و به علت کلوخه شدن در سطح بالای پودر، غیرقابل مصرف خواهدبود. علت اصلی ایجاد این پدیده جاذب آب بودن شدید لاکتوز در حالت غیر کریستالهاش است. (برای جلوگیری از وقوع این پدیده باید قبل از خشک کردن، مقدار کافی از لاکتوز را کریستاله نمود یا از بسته بندی که غیر قابل نفوذ به رطوبت است استفاده کرد).
در دماهای بالای ۱۲۰ درجهي سانتیگراد و تحت خلا میتوان محتوای آب (۵ درصد) لاکتوز α-منوهیدرات را به طور کامل خارج نمود. (تولید α-لاکتوز آنهیدرید میکند که شدیداً جاذب آب است).
شنی شدن
حلالیت کم α-لاکتوز در دمای پایین در محصولی مثل بستنی و شیر های تغلیظ شده باعث ایجاد عیبی به نام شنی شدن در محصول خواهد شد. می توان با روش هسته دار کردن (اضافه کردن پودر لاکتوز) از بروز این عیب جلوگیری کرد. (تعداد بلورهای تشکیل شده بیشتر و اندازهي آنها ریز تر خواهد شد).
Β-لاکتوز با کریستالیزاسیون محلول بسیار غلیظ لاکتوز در دماهای بالای ۵/۹۳ درجهی سانتیگراد و یا به روش غلتکی تولید میشود. β-لاکتوز حلالیت و شیرینی بیشتری نسبت به نوع α دارد و هیچ آبی در شبکه کریستالی خود ندارد.
از لاکتوز بیشکل عمدتاً برای تولید قرصهای صنعتی با استفاده از روش متراکم سازی مستقیم میتوان استفاده نمود، برای بهبود این ویژگی اندازهی کریستالهای لاکتوز پراکنده در محلول لاکتوز را می توان کاهش داد.
کریستالیزاسیون لاکتوز
تهیه و تنظیم: سارا قربانی
منبع: مقدمه ای بر شناخت علمی شیر
مولفان: دکتر نسرین مؤیدنیا- دکتر امیر فرخمظاهری
دیدگاهتان را بنویسید